Trường hợp trả hồ sơ điều tra bổ sung do vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng

Trường hợp trả hồ sơ điều tra bổ sung do vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng

Thay đổi Điều tra viên, Kiểm sát viên trong trường hợp trả hồ sơ điều tra bổ sung do vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 280 BLTTHS. Điểm o khoản 1 Điều 4 BLTTHS quy định vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng được như sau:

“Vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng là việc cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ các trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định và đã xâm hại nghiêm trọng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng hoặc làm ảnh hưởng đến việc xác điịnh sự thật khách quan , toàn diện của vụ án”.

Như vậy, khi Tòa án trả hồ sơ điều tra bổ sung do việc khởi tố, điều tra, truy tố vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng thì việc thay đổi Điều tra viên, Kiểm sát viên điều tra, kiểm sát điều tra hoặc Kiểm sát viên thực hành quyền công tố vụ án không được quy định trong BLTTHS. Thông tư liên tịch số 02/2017/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BQP ngày 22/12/2017 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao – Tòa án nhân dân tối cao – Bộ Công an – Bộ Quốc phòng quy định việc phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong thực hiện một số quy định của BLTTHS 2015 về trả hồ sơ điều tra bổ sung cũng không quy định việc phải thay đổi Điều tra viên, Kiểm sát viên khi Tòa án trả hồ sơ điều tra bổ sung trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

Tuy nhiên, trong thực tiễn, đây là vấn đề tồn tại gây khá nhiều bức xúc trong dư luận. Có vụ án Tòa án cấp sơ thẩm trả hồ sơ để điều tra bổ sung, sau đó tạm đình chỉ vụ án hoặc vì năng lực, trình độ của Điều tra viên, Kiểm sát viên yếu kém nhưng không thay đổi Điều tra viên, Kiểm sát viên dẫn đến vụ án kéo dài, hồ sơ trả đi trả lại nhiều lần không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan tiến hành tố tụng, mà còn gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng….

Từ những phân tích trên, để hoàn thiện quy định của pháp luật cũng như bảo đảm sự khách quan trong hoạt động tố tụng giải quyết vụ án, tác giả kiến nghị bổ sung vào quy định tại khoản 1 Điều 51 và khoản 1 Điều 52 BLTTHS về thay đổi Điều tra viên, Kiểm sát viên như sau:

Bổ sung thêm quy định thay đổi Điều tra viên tra trong trường hợp án bị hủy để điều tra lại, Viện kiểm sát hoặc Tòa án trả hồ sơ điều tra bổ sung do vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng vào khoản 1, Điều 51 BLTTHS 2015 như sau:

“1. Điều tra viên, Cán bộ điều tra phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp:

a) Trường hợp quy định tại Điều 49 của Bộ luật này;

b) Đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó với tư cách là Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Thẩm phán, Hội thẩm, Thẩm tra viên hoặc Thư ký Tòa án;